«Զենք տուր. խաղաղություն եմ ուզում»

Առաջիկայում 5-րդ ալիքը կցուցադրի «Զենք տուր. խաղաղություն եմ ուզում» վավերագրական ֆիլմը: Ֆիլմն Արցախյան ազատամարտի մասին է, ավելի ճիշտ` պատճառների, ավելի ճիշտ` դրանցից խուսափելու, պատվով խուսափելու: Արցախյան վերջին քաղաքական զարգացումները հուշում են, որ վերնագիրը պատահական չի ընտրվել, և արդեն մի խիստ կարևոր, զգաստացնող ասելիք ունի: Մինչ օրս Արցախյան ազատամարտի մասին բազմաթիվ ֆիլմեր են նկարահանվել, բայց այս ֆիլմը կարելի է բոլորովին տարբեր համարել իր գաղափարական հարցադրումներով. հերոսը` հայ ժողովուրդը, խաղաղություն է ցանկանում զենքի միջոցով: Մեր պատմությունը ցույց է տալիս, որ հայը խաղաղությունն ավելի շատ խնդրել է, քան պահանջել ու վաստակել, ինչի մասին պատմում է այս ֆիլմը: Հենց սրանում է ֆիլմի բացառիկությունը. զինվենք, որ չկռվենք, զինվենք, որ ցույց տանք` պատրաստ ենք պատերազմի։ Պատրաստ ենք հաղթելու:

Ֆիլմի ստեղծագործական կազմը բավականին երիտասարդ է. սցենարիստը լրագրող, արձակագիր ՀՈՎԻԿ ԱՖՅԱՆՆ է, ռեժիսորը` ՀՀ նախագահի երիտասարդական մրցանակի դափնեկիր, «Ոսկե ծիրան» միջազգային մրցույթի «Լավագույն դեբյուտ-2018»-ի հաղթող ԱՐԹՈՒՐ ՍԱՀԱԿՅԱՆԸ:
Ես փորձեցի զրույց ունենալ նրանց հետ ու ընթերցողի համար բացահայտել այն, ինչ մնացել է էկրանից այն կողմ: Ժամանակի սղության պատճառով զրույցը չափազանց կարճ ստացվեց և չափազանց հստակ:

«ԽԱՂԱՂՈՒԹՅՈՒՆԸ ՆՎԱՃՈՒՄ ԵՆ, ԻՆՉՊԵՍ ՑԱՆԿԱՑԱԾ ԵՐԱԶԱՆՔ, ԻՍԿ ՆՎԱՃՈՒՄ ԵՆ
ԶԵՆՔՈՎ»

-Հովիկ, վավերագրական կինոսցենարը տեքստային լուրջ միջամտություն չի ենթադրում, իսկ Դուք, կարծեմ, սովոր եք հենց տեքստի հետ աշխատելուն: Ի՞նչն էր Ձեզ համար ամենահետաքրքիր նորությունը կադրային մտածողության իմաստով:
-Այն, որ շատ կարևոր բաներ ասելու համար կարելի է և չխոսել: Նույնիսկ լռել: Այն, որ կան դեմքեր, իսկ դրանք շատ են, որոնք բերանով չեն խոսում: Մի տեսակ նայում են քեզ ու խոսում են` լուռ: Եվ վերջապես այն, որ ինչ-որ բան, թեկուզ մեկ տող գրելուց հետո պետք է փակել աչքերն ու փորձել տեսնել: Եթե չի երևում, իսկ երևալուց հետո հուզում, ուրեմն բացել աչքերը և ջնջել, նորից փորձել, հետո նորից... Մինչև տեսնես գրածդ:
-Կհիշե՞ք ռեժիսորին տված Ձեր ամենասկզբունքային խորհուրդը:
-Ասացի, որ կարևոր չէ, թե ինչ ենք մտածում ադրբեջանցիների մասին: Պատերազմում. կարծում եմ, թշնամին կարևոր չէ, գոնե մեզնից: Կարևորն ու հետաքրքիրը մենք ենք: Ի՞նչ ենք անում, որքա՞ն ենք ամուր, ինչո՞վ ենք ուժեղ, ի՞նչ ենք երազում։ Այո, խորհուրդ եմ տվել ուշադրություն դարձնել պատերազմող մարդու երազանքին: Մեզ` առանց թշնամու:
-Խաղաղությունն ու զենքը հականիշներ են: Ինչու՞ եք պնդում, որ խաղաղության համար զենք է պետք:
-Որովհետև խաղաղություն չի լինում: Միֆ է: Երազանք, առանց որի հնարավոր չէ ապրել, ինչպես և առանց զենքի: Ի դեպ, հետաքրքիր կլինի հաշվել չպատերազմող` խաղաղ երկրներում առկա զենքը. վստահեցնում եմ` սարսափելի թիվ կլինի: Կարծում եմ` խաղաղությունը նվաճում են, ինչպես ցանկացած երազանք, իսկ նվաճում են զենքով: ՈՒ հենց այստեղ խաղաղությունն ու զենքը դադարում են հականիշներ լինելուց, և զենքը դառնում է խաղաղության հասնելու գործիք:

«ՖԻԼՄԸ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՄԱՍԻՆ Է, ԻՍԿ ՊԱՏԵՐԱԶՄՈՒՄ ԲՈԼՈՐ ԶԳԱՑՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՆ ԵՆ
ՍՈՒՐ»

-Արթուր, մարդիկ սովոր չեն իրենց երկրի պատմության ամենահերոսական դրվագներին նայելու մի մարդու ճակատագրի տեսանկյունից: Այս ֆիլմում նման փորձ է արված: Երբևէ չե՞ք վախեցել, որ Ձեր հստակ դիտարկումը, թե պատերազմը, ինչ հիմնավորում էլ ունենա, կյանքեր է կործանում, սխալ կընկալվի:
-Սխալ ընկալումներ միշտ կան և կլինեն, ու դրանից պետք չէ վախենալ: Պետք է պայքարել դրա դեմ: Պատերազմն արդեն պարտություն է: Կապ չունի՝ մեկ մարդու տեսանկյունի՞ց են նայում, թե՞ հազարի:
-Ֆիլմի նյութն ամբողջովին արխիվային է. որպես վավերագրող ռեժիսոր, կարիք զգացե՞լ եք դեպքերին Ձեր հայացքով նայելու, թե՞ ժամանակակից օպերատորական աշխատանքը լրիվ բավարար էր ասելիքը տեղ հասցնելու համար:
-Այո, ֆիլմում օգտագործվել են արխիվային կադրեր, ու անկախ այդ ահռելի արխիվից, որն ուսումնասիրել եմ, միևնույն է, մոնտաժային սեղանի առջև զգում ես, որ պակաս բաներ կան: Չնայած հույս ունեմ, որ ասելիքս փոխանցել եմ:
-ՈՒսումնասիրության ընթացքի մասին էլ պատմեք, խնդրում եմ: Ո՞ր կադրերը կամ դրվագներն են սուր զգացողություններ առաջացրել, և ինչպե՞ս եք դրանք շեշտել ֆիլմում:
-Այս ֆիլմը պատերազմի մասին է, իսկ պատերազմում բոլոր զգացողություններն են սուր: Ֆիլմում հայացքներ են, որոնք պատերազմ են տեսնում. այդ բոլոր հայացքներն իմ շեշտերն են:

Ճեպազրույցները`
Գևորգ ԳՅՈՒԼՈՒՄՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Դիվանագետ լինելու համար տարիքը բավարար չէ, բայց պարտադիր է
• «Ես ենթարկվում եմ օրենքին, իսկ օրենքն ինձ թույլ է տվել աշխատել»
• Օրենքի երկի՞ր, թե՞ փակ բաժնետիրական ընկերություն
• Ձև՞, թե՞ բովանդակություն
• «Տասը մետր խրամատ փորելն ավելի հեշտ է, քանի մի մետր գերեզմանափոս»
• Երեխաների դաստիարակության հաշվին չեն տնտեսում
• Արե՞լ ես, պատասխան տուր
• Քայլող Նիկոլից երկու հատ ունենք
• «Դիրքը հանձնողի մերը»…
• Ով տապալի, ով գնա դատարան
• Էլ հեղափոխություն մի՛ արեք
• Աղջիկն էլի ջուր է ծեծում
• Ես նման բան չէի սպասում նոր իշխանություններից
• Հայ բանասիրության գրական ակումբ
• Պետական շահի ու ազգային արժանապատվության ջրբաժանը
• Թողել ենք՝ քաղաքապետն աշխատի
• Ինչպե՞ս փորձանքն այդպես հեշտորեն Ֆրանսիա մտավ
• «Չեմ ցանկանում այս միջավայրում ամեն պատահական գիրք վաճառել»
• Թրյուդոյի ոտքերի ու փոշու արանքում
• Գերադասում եմ «քոլեցի» մնալ

Մեկնաբանություններ